SA MESSERA A PAN’E CHIBUDDA

Anna Maria Sechi

di ANNA MARIA SECHI

Annos faghent, cando pro un’ocasione o s’àtera nos abboiaimus tras sos sardos chi, fiant in Belgio dae una bida, non mancaiant mai de faeddare de su chi ant bividu in Sardigna. Pedru, comente tantos, in bidda sua faghiat su maniale, traballaiat sas terras antzenas a sa zorronada, m’a contadu comente at bividu sos mezus annos de sa gioventude sua. Su trabàlliu chi faghiat pro àere carchi soddu pro isse e pro dare a sa mama, ca sa miseria in cussos annos, andaiat pei- pei. E mi nàraiat: “Sa visione prus bia chi mi torrat a sa mente est sa messera, s’immagine de sas tancas de su trigu giompidu, cando suta su sole de trìulas si pesaiat sa frina de su bentu cardu nd’aundàiat sas ispigas. Tando cussas tancas indoradas pariant unu mare de oro in movimentu.

 In cussos annos,1945/55, medas terras fiant seminadas a trigu. Su laore rapresentaiat unu capitale pro sos padrones e un’istajone de trabàlliu de importu mannu pro sos maniales de sa terra. Deo fia messadore, e de istajones de messeras nd’apo fatu prus de una. Prima de bènnere in Belgio a traballìare in mina, a nd’istratzare su carvone a 1000 e piùs metros suta terra.

A sigundu s’annu sa messera fiat una faina chi duraiat puru duos meses, fiat una de sa printzipales atividades de s’ìstiu, sos messadores bonos fiant chircados e apretzados “.

Pedru, si cummoviat ma sighiat narende.mi a boghe lena: “Su manzanu mi nde pesaia chito, ponia in su sacapane carchi pane, unu biculu de casu, carchi pumata e non mancaiat carchi conca de chibudda, un’ampullone de abba e sa falche. Cun su sacapane a tracollu bèssia a sas primas lughes de s’albore.

 Sas terras non sempere fiant acurtzu a bidda, a bortas fiant meda allargu. S’andaiat a pè, m’est capitadu puru de fàghere prus de un ora de caminu pro bi pòdere arrivire, apena arrividu a su logu si cumintzaiat a messare.

Sos cuntratos cun su padronu cando fiant a sa zorronada, fia pagadu a fine de chida, cando su cuntratu fiat a cotimu, medas bortas benia pagadu a cumpridura de s’incunza. In calesiat cuntratu sas oras non fiant tentas mai a contu, si traballaiat dae sas primas oras de sa die,  finas a s’intirinada.

S’ùnicu reposu fiat a s’ora de mesudie, duas oras bonas e meritadas, a pustis de tantas oras passadas  suta su sole chi cotziat sas palas e cun sa cara subra s’ispiga carda che fogu. In cussas oras beneitas nos riuniaimus paris cun sos àteros, in carchi umbradorzu, mancari suta carchi arvure. Su pastu non fiat mai bundante, fiat mandigadu a sa lestra, de sas bortas fiat pane e casu ebbia, sos prus fortunados teniant osos a tostu o carchi cata preparadas dae sas mutzeres o dae sas mamas issoro.

 In cussos annos de caristia, a medas capitaiat a s’ispissu de nche passare zorronadas a pane e chibudda cun abba solu, carchi borta est capitadu puru a mie. Cando a bortas sas tancas fiant a lacanas de sa idda capitaiat chi unu de sa familia bèniat a mi batire unu piatu de àliu e un’ampullone de abba frisca”.

 “Sa messera est unu trabàlliu pesosu ma, est puru un’arte. Su “mannuju” si depet messare sena perdere tropu ispigas e andat presu bene istrintu cun su ristuju de s’ispiga e pasadu in terra. Onnia chimbe o ses mannujos fatos, andaiant presos a paris, bene istrintos, sempere cun su ristuju de s’ispiga, custu fasciu de mannujos si nàrat sa “ manada”. Cando si faghiant chimbe manadas andaiant pasadas in terra a duas a duas, una subra s’àtera e un’àtera in mesu, custu fasciu si nàrat sa “manna.

A manu a manu chi sa messera avantzaiat , si bidiant sas mannas ispartighinadas chi restaiant in sa tanca finas a cumpridura de  sa messera.

A messera cumprida, sas mannas andaiant garrigadas in su carru de linna tiradu dae sos boes e si giughiant a s’arzola. In cussos tempos, pro triulare su trigu, sos massàjos s’auniant in ses o sete pro fàghere bènnere sa trèbbia , de gasi s’ispartiant sas ispesas e cadaunu cumpriat s’incunza sua.

Sa die de s’arzola fiat tzertu una die de trabàlliu ma pariat una bella die de festa. Tantos massàjos ofriant su màndigu a sos maniales suos, cuntentos de   cumprire  de sa tribbulada istajone. Su prus de sas bortas s’aparitzaiat in terra, s’isterriat una tiatza e si mandigaiat e si bufaiat cun allìgria nende.nos unu cun s’àteru “A un’ater’annu mezus”.

In bidda, connòschiant chi fiamus messadores a su colore de sa pedde nostra cota dae su sole e a su colore de sos pilos puru, chi pariant brujados . Deo, sa note mi fasciaia sas nujas de sos poddighes e sas manos de cantu fiant dolorosas e isformadas dae s’atzione de messare e de istringhere su mannuju a puntzu prenu. In sas chidas de sa messera nde falaia de pesu puru de sete chilos”.

Traballiu de sacrifitzios mannos chi gasi non si podent mancu fàghere a contu, cun totu pro sos chi l’ant bivida, custos ammentos lis torraiant a mente cun nostalgia. Pedru, onnia borta chi nde faeddaiat si cummoviat, e nd’aiat sas làgrimas in sos ojos.

Aggiungi ai preferiti : Permalink.

5 commenti

  1. GIUSEPPE PISANU

    GIUSEPPE PISANU
    Chimbe maniadas = unu mannuju; una manna = noe mannujos.

  2. GIOVANNI MASALA
    Bellissimo racconto Anna Maria, toccante e allo stesso tempo informativo, testimonianza di vita che anche tu hai vissuto in quegli anni. Stamattina al telefono mi hai raccontato la tua vita. Per quello che hai fatto la Sardegna dovrebbe darti una medaglia, ma credo che di te se ne siano dimenticati, come di tanti altri. I nuovi schiavi adesso sono in Cina, in America Latina e altrove, dove anche i bambini estraggono per quattro denari materiali preziosi per estrarre il litio e altri materiali destinati alle batterie delle macchine elettriche per un processo produttivo molto più inquinante delle auto a benzina… Malaittos sian tottu cantos, no posso che pensare a che pensare alla tua infanzia rubata trascorsa in Belgio da ragazzina. Unu basu mannu. Giuanne Masala.

  3. ANGELA SOLINAS

    ANGELA SOLINAS
    Complimenti
    Anna-Maria Sechi

  4. MARGHERITA SOGGIA

    MARGHERITA SOGGIA
    Cara Anna Maria, hai un modo di raccontare le cose che sembra di essere presenti. È sempre un’emozione🤗❤️🌻🌞🍀 Grazieeee 👏

  5. ANTONI FOIS
    Pejfugas 5 manadas unu mannuju 5 mannujos una manna ,una manada est fatta de duas incrabistadas.

Lascia un commento

Il tuo indirizzo email non sarà pubblicato. I campi obbligatori sono contrassegnati *