SA MESSERA A PANE E CHIBUDDA! RIFLESSIONE IN LIMBA DA CHI VIVE L’EMIGRAZIONE DALL’ESTERO


di Anna Maria Sechi

Cando pro un’occasione o s’àtera nos intopamus  tra sardos  chi ,sunt in Belgio dae una vida, no mancat mai de faeddare  de su ghi ant bividu in Sardigna,  Pedru, in bidda sua  faghiat su maniale, traballaiat sas terras antzenas  a sa zoronada, m’a contadu  unu pagu  de su ch’est istada sa vida sua  prima de emigrare  pro traballiare in sas minieras belgas.

E mi nàrat: “Sa bisione prus bia chi mi torrat a mente  est sa  messera,  e-i cussa visione  de sas tancas de su trigu  giompidu, cando suta su sole de triulas  si pesaiat sa frina de su bentu caldu d’aundaiat sas s’ispigas, tando cussas tancas  doradas pariant  unu mare in movimentu. In cussos annos  medas  terras fint postas a trigu, su laore rapresentaiant unu capitale pro sos padronos   e un’istajone de traballiu de importu mannu pro sos maniales de sa terra. Deo fiat messadore e de istajones de messera  nd’apo fatu prus de una.  A  sigundu s’annu  custu traballiu duraiat puru duos meses, fit una de sa printzipales  atividades de s’istiu, sos messadores bonos fint chircados e apretzados “.  Pedru si cummovet ma sighit  nàlzende a boghe lena: “Su mantzanu  mi nde pesaio chito, ponio in su sacapane  carchi pane, unu biculu de casu, carchi pumata e non mancaiat carchi chibudda, un’ampullone de abba e-i sa falche. Cun su sacapane a tracollu bessio a sas primas lughes de s’albore. Sas terras no semper fint acculzu a  bidda, a bortas che fint meda atesu.  

S’andaiat a pè, m’est   capitadu puru de faghere prus de un’ ora de caminu pro bi podere arrivire, apena arrividu a su logu  cuminzaiat a messare. Sos cuntratos cun su padronu  cando fint  a sa tzoronada fio pagadu a fine de chida, cando  su cuntratu fit a cotimu, medas bortas fio  pagadu a cumpridura de s’incunza. In  calesiat cuntratu sas oras non fint tentas mai a contu, si traballaiat dae sas primas oras de sa die finzas a s’intrinada. S’unicu riposu fit a s’ora de  mesudie, duas oras bonas meritadas e beneitas, poi de tantas oras passadas suta su sole chi cotziat  sas palas e cun su cara subra  s’ispiga calda che fogu.

In cussas  oras beneitas nos riunimis paris cun sos ateros, a s’umbra suta carchi arbure, su pastu  no fit mai bundante, fit  mandigadu a sa lestra,   de sas bortas fit pane e casu ebbia, sos prus fortunados teniant oso  a  tostu o carchi cata preparados dae sa mutzere o dae sa mama issoro, ma in cussos annos de miseria, a medas capitaiat ispissu de che passare tzoronadas a  pan’e chibudda cun abba solu,  carchi borta est capitadu puru a mie. Cando a bortas sas terras fint acurtzu a sa idda capitaiat chi unu de sa famiglia beniat a batire unu  piatu de aliu e un’ampullone de abba frisca”

“Sa messera est unu traballiu pesudu  ma est puru un’arte, su “mannuiu” si depet messare chenza perdere tropu ispigas e andat presu bene istrintu cun su ristuju de s’ispiga matessi, e pasadu  in terra, onzi   chimbe o sese mannuios fatos,  andant presos a paris, bene istrintos,  semper cun su  ristuju de s’ispiga, custu fasciu de mannuios si nàrat sa “ manada”, cando si faghent chimbe manadas andant pasadas in terra a duas a duas, una subra   s’àtera   e una in mesu, custu fasciu  si nàrat sa “manna” . A manu a manu chi sa messera avantzaiat ,  si bidiant sas mannas ispartighinadas chi restaiant in sa tanca finas a cumpridura de sa messera.

A messera fata,  sas mannas andaiant garrigadas  in su carru de linna tiradu dae sos boes e si giughiant a s’alzola. In cussos tempos a messera fata, pro triulare su trigu, sos massaios s’auniant in ses o sete  pro faghere bennere sa trebbia ,  gai si partiant sas ispesas e ontzunu   cumpriat s’incunza sua. Sa die de s’arzola fit tzertu una die de traballiu ma  a totus pariat una bella die de festa. Tantos  massaios offriant s’ustare a sos maniales suos, cuntentos de arrivire a sa fine de sa tribbulada istajone. Su prus de sas bortas si aparitzaiat in terra,  s’isterriat una tiatza e si mandigaiat e, si buffaiat cun allegria nende.nos  unu a s’ateru  “A s’àter’annu mezus”. Pensade chi   si  connoschiat unu messadore a su colore de sa pedde cota dae su sole,  deo teniat  sos pilos  chi pariant brujados  e-i sa note mi fasciaiat  sas nujas de sas manos  de cantu fint dolorosas e  isformadas dae s’atzione  de messare e de istringhere su mannuiu a puntzu pienu,  in sos meses de sa messera   nde perdiat de pesu puru de sete chilos”.

Traballiu de sacrifitzios chi gasi non si podet mancu faghere a contu , e cun totu, oe pro sos chi l’ant bivida, custos   sunt ammentos chi torrant a bia cun nostalgia, cando nde faeddant si cummovent,   tenent sas lagrimas in ojos e lis tremulat sa oghe !

Aggiungi ai preferiti : Permalink.

Lascia un commento

Il tuo indirizzo email non sarà pubblicato. I campi obbligatori sono contrassegnati *